Fel Hyrwyddwr ‘Target Ovarian Cancer’', mae AS Gogledd Cymru, Mark Isherwood, wedi galw ar Lywodraeth Cymru i wrando ar alwadau'r elusen a chymryd camau i godi ymwybyddiaeth o symptomau Canser yr Ofarïau.
Wrth siarad yn y Senedd yn ystod y Datganiad Busnes ddoe, dywedodd Mr Isherwood fod ymwybyddiaeth o symptomau yn bryderus o isel yng Nghymru a galwodd am Ddatganiad Cymreig gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd a Gofal Cymdeithasol.
Meddai:
“Dyma Fis Ymwybyddiaeth Canser yr Ofarïau. Mae dros 300 o fenywod yn cael diagnosis o'r clefyd hwn bob blwyddyn yng Nghymru. Mae ychydig dros draean yn cael diagnosis yn gynnar, camau 1 neu 2, lle bydd y canlyniadau'n well.
“Rwyf innau fel eraill yma yn hyrwyddwr Targedu Canser yr Ofarïau, ac, fel y dywed yr elusen:
“Heb unrhyw raglen sgrinio hyfyw, mae'n hanfodol bod pob menyw yn gwybod am y symptomau a'n bod yn mynd i'r afael â'r camdybiaethau ynghylch canser yr ofarïau i sicrhau bod menywod yn teimlo eu bod wedi'u grymuso i gysylltu â'u meddyg teulu cyn gynted â phosibl.”
“Mae pedwar prif symptom: chwyddo parhaus, poen yn y pelfis a'r abdomen, teimlo'n llawn a/neu golli chwant bwyd, a'r angen i basio dŵr yn amlach. Byddant yn symptomau parhaus a newydd.
“Er gwaethaf rhai gwelliannau, mae ymwybyddiaeth o symptomau yn parhau i fod yn bryderus o isel yng Nghymru, gyda dim ond 27 y cant o fenywod yn gallu adnabod chwyddo fel symptom a 42 y cant yn credu yn anghywir y bydd sgrinio ceg y groth yn canfod canser yr ofarïau. Rhaid i Lywodraeth Cymru gymryd camau i wella ymwybyddiaeth, fel y dywed yr elusen. Galwaf am ddatganiad gan yr Ysgrifennydd Cabinet yn unol â hynny.
Yn ei hymateb, diolchodd y Trefnydd, Jane Hutt AS, i Mr Isherwood am godi'r mater.
Ychwanegodd:
“Mae gennym gynllun iechyd menywod erbyn hyn, sydd wrth gwrs yn rhoi cyfle i ni edrych ar yr holl ganserau hynny sy'n effeithio ar fenywod yn arbennig, ac rwy'n credu, gan eich bod wedi tynnu sylw at y ffaith bod hwn yn Fis Ymwybyddiaeth Canser yr Ofarïau, y byddaf yn sicr yn codi hyn gyda'r Gweinidog Iechyd Meddwl a Llesiant o ran cynllun iechyd menywod, ond hefyd gyda'r Ysgrifennydd Cabinet.