Mae AS Gogledd Cymru, Mark Isherwood, wedi canmol sefydliadau'r sector gwirfoddol am y gwaith gwych maen nhw'n ei wneud, ond wedi mynegi pryder am y llu o doriadau yn y sector oherwydd methiant Llywodraeth Cymru i ddiogelu'r cyllid ar gyfer y gwasanaethau hanfodol maen nhw'n eu darparu.
Wrth ymateb i Ddatganiad ddoe gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyfiawnder Cymdeithasol, y Trefnydd a'r Prif Chwip: 'Wythnos Gwirfoddolwyr', gofynnodd Mr Isherwood pa ddarpariaeth y mae Llywodraeth Cymru yn ei gwneud neu'n ei hystyried ar gyfer y toriadau gwasanaeth a gyhoeddwyd gan y sector.
Wrth siarad yn y Senedd, dywedodd:
“Mae ein sefydliadau sector gwirfoddol gwych a'r llengoedd o wirfoddolwyr wrth eu calon yn gweithio gydag unigolion a theuluoedd o'r gwaelod i fyny, gan ddarparu gwasanaethau allweddol sy'n gwella bywydau, tra’n lleihau'r galw am wasanaethau statudol hefyd.
“Rwy'n gweithio gyda llawer ac yn ymweld â phrosiectau sector gwirfoddol bron yn wythnosol. Ond fel y rhybuddiodd y sector a minnau yn ystod pasio cyllideb 2025-26 Llywodraeth Cymru, roedd y gyllideb yn amddifadu darparwyr gwasanaethau elusennol a chymunedol o adnoddau, a thrwy hynny yn creu economïau ffug a phwysau cost llawer uwch i ddarparwyr gwasanaethau statudol.
“Pa ddarpariaeth, felly, y mae Llywodraeth Cymru yn ei gwneud neu'n ei hystyried ar gyfer y llu o doriadau allweddol mewn gwasanaethau yn y sector gwirfoddol a gyhoeddwyd ers hynny, yn amrywio o ofal hosbis a lliniarol i ddarpariaeth atal digartrefedd, o gymorth canser i ddarparwyr gofal dementia ac, yn destun pryder, llawer, llawer mwy?
Yn ei hymateb, roedd Ysgrifennydd y Cabinet yn cydnabod gwaith caled Mr Isherwood yn y sector gwirfoddol yng Ngogledd Cymru a pha mor bwysig yw hynny i'r rhai y mae'n eu cefnogi.
Ychwanegodd:
“Yn wir, rydw i wedi ymweld â llawer o'r prosiectau hynny gyda chi. Rwy'n cofio ymweld â'r ganolfan gymorth Pwylaidd ag Wcrainaidd yn Wrecsam, rwy'n cofio, pan oeddent yn canolbwyntio'n arbennig ar gefnogi'r rhai sy'n gwirfoddoli, cefnogi Wcrainiaid ar yr adeg benodol honno pan oeddent yn ffoi rhag gwrthdaro.
Wrth siarad ar ôl y cyfarfod, dywedodd Mr Isherwood:
“Mae'r economïau ffug hyn, sy'n gweld gwasanaethau ymyrraeth gynnar ac atal allweddol, a ddarperir gan y sector gwirfoddol, sydd wir angen cyllid, yn ychwanegu miliynau at y pwysau costau ar wasanaethau statudol.
“Yn hytrach, dylai Llywodraeth Cymru fod yn gweithio gyda'r sector, yn wirioneddol gydgynhyrchiol, i wario'r arian hwnnw'n well, cyflawni mwy, ac arbed mwy o gyllideb Llywodraeth Cymru hefyd.”
