Heddiw, mae Mark Isherwood, Gweinidog yr Wrthblaid dros Dai a Chynllunio, a’r AS dros Ogledd Cymru, Mark Isherwood, wedi herio Llywodraeth Lafur Cymru am yr Argyfwng Tai sy'n wynebu Cymru a gofyn pam mai dim ond 2,825 o gartrefi newydd ar gyfer rhent cymdeithasol a gwblhawyd yng Nghymru yn ystod tair blynedd gyntaf tymor y Senedd hon hyd at fis Rhagfyr diwethaf, ymhell o fod yn brin o'u targed o 20,000 ar gyfer y tymor pum mlynedd.
Wrth holi Ysgrifennydd y Cabinet dros Dai, Llywodraeth Leol a Chynllunio yng nghyfarfod y Senedd heddiw, gofynnodd Mr Isherwood hefyd pam mae ffigyrau diweddaraf y Cyngor Adeiladu Tai Cenedlaethol yn dangos gostyngiad o 43 y cant yn nifer y cartrefi newydd sydd wedi'u cofrestru yng Nghymru, yn gydradd olaf ymhlith 12 gwlad a rhanbarth y DU.
Meddai:
"Mae gan Gymru argyfwng tai, ac er i Lywodraeth Lafur ddiwethaf y DU lywodraethu dros y lefel isaf o adeiladu tai ers y 1920au, Llywodraeth Cymru oedd â'r lefel gyfrannol isaf o bell ffordd ar dai ymhlith pedair gwlad y DU.
"Canfu adroddiadau annibynnol dilynol fod angen rhwng 12,000 a 15,000 o gartrefi newydd ar Gymru y flwyddyn, gan gynnwys 5,000 o gartrefi cymdeithasol, gan gynnwys y rheini mewn perchnogaeth gyhoeddus a chydweithredol. Nododd rhagolygon mwy cymedrol byth ar gyfer Llywodraeth Cymru fod angen hyd at 8,300 o gartrefi newydd y flwyddyn, ond dim ond 5,720 a gafodd eu darparu bob blwyddyn yng Nghymru ar gyfartaledd rhwng 2010 a mis Rhagfyr diwethaf.
"O ystyried bod ymchwil Sector Tai Cymru yn dangos arbediad o £2.30 gan y sector cyhoeddus am bob £1 sy'n cael ei wario ar dai, pam mai dim ond 2,825 o gartrefi newydd ar gyfer rhent cymdeithasol a gwblhawyd yng Nghymru yn ystod tair blynedd gyntaf tymor y Senedd hon hyd at fis Rhagfyr diwethaf, yn erbyn targed Llywodraeth Cymru o 20,000 ar gyfer y tymor pum mlynedd, a pham mae ffigurau diweddaraf y Cyngor Adeiladu Tai Cenedlaethol yn dangos gostyngiad o 43 y cant mewn cartrefi newydd sydd wedi'u cofrestru yng Nghymru, yn gydradd olaf ymhlith 12 gwlad a rhanbarth y DU?"
Wrth siarad ar ôl y cyfarfod, dywedodd Mr Isherwood:
"Nid oedd Argyfwng Cyflenwad Tai yng Nghymru pan ddaeth Llywodraeth Geidwadol y DU i ben ym 1997, ond fe wnaeth Llywodraeth Lafur y DU dorri cyllid ar gyfer tai yn sylweddol o 1997, gan osod yr argyfwng cyflenwad tai a ddilynodd. Aeth Llywodraeth Lafur Cymru ymhellach fyth o 1999.
"Yn ychwanegol at hyn, er bod Llywodraeth Geidwadol y DU wedi caniatáu i Awdurdodau Lleol gadw rhent o eiddo a buddsoddi mewn adeiladu tai cyngor ar ôl iddynt ddod i rym yn 2010, cymerodd Llywodraeth Lafur Cymru flynyddoedd cyn caniatáu i gynghorau Cymru wneud yr un peth. Yn Lloegr, fe wnaeth cymdeithasau tai a chynghorau ddarparu mwy na 414,000 o dai fforddiadwy rhwng 2010 a 2023."
